PFAS in voedsel en drinkwater

Uit recent onderzoek van het RIVM blijkt dat we te veel poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS) binnenkrijgen via ons voedsel en drinkwater. Bij lagere concentraties dan gedacht kunnen PFAS al schadelijke gevolgen hebben. Het RIVM adviseert geen groenten te eten uit het gebied rond de Dupont/Chemours fabriek in Dordrecht of uit volkstuinencomplex Sluisdijk in Helmond.
Maar wat zijn PFAS eigenlijk, hoe komt het in ons voedsel en drinkwater en wat zijn de schadelijke gevolgen van te veel PFAS binnenkrijgen? Omdat weinig mensen weten van PFAS en de schadelijke effecten, geven wij in de blog van deze week uitleg over PFAS. Daarna delen we 3 tips die jij kan gebruiken om de inname van PFAS bij jouw gasten te beperken!

Wat zijn PFAS

Poly- en perfluoralkylstoffen zijn chemische stoffen die door de mens zijn gemaakt. Je krijgt ze binnen door onder andere eten en drinken. Ze komen in het milieu via de lucht of afvalwater van fabrieken die gebruik maken van PFAS. Het zijn stoffen die niet of nauwelijks afbreken, dus als ze eenmaal in het milieu terecht zijn gekomen blijven ze aanwezig. Hierdoor komen ze uiteindelijk in kleine hoeveelheden terecht in het drinkwater en in voedsel, dat wij weer consumeren.¹ Ook zitten er PFAS in bepaalde verpakkingsmaterialen die we gebruiken om ons voedsel mee te verpakken, zelfs in verpakkingen die bestempeld werden als biologisch afbreekbaar of composteerbaar. In een onderzoek van stichting Tegengif kwam naar boven dat bijna 1 op de 3 onderzochte verpakkingen behandeld waren met PFAS. In verpakkingen van bijvoorbeeld geperst suikerriet, biologisch afbreekbaar, kwamen juist hoge concentraties voor.²

Schadelijke gevolgen

PFAS is een verzamelnaam van veel verschillende chemische stoffen. Van een aantal PFAS zijn schadelijke effecten bekend, bijvoorbeeld PFOA, PFOS en GenX-stoffen. We weten dat deze niet of nauwelijks afbreken in het milieu, deze eigenschap geldt voor veel PFAS. Daarnaast kunnen ze zich makkelijk en snel verspreiden in het milieu en ophopen in dieren, planten en mensen. Bovendien kunnen ze toxische effecten hebben op mensen en het milieu. Zo zijn ze mogelijk kankerverwekkend. De European Food Safety Authority (EFSA) heeft in onderzoek naar PFAS geconcludeerd dat het meest zorgwekkende schadelijke effect van PFAS een verminderd effect van vaccinaties in kinderen lijkt te zijn. Ook concludeerden ze dat PFOA een negatief effect heeft op het immuunsysteem, op voortplanting en op ontwikkeling van het ongeboren kind.³ Hoog tijd om iets aan de te hoge inname van PFAS te doen dus.

Maatregelen

In Nederland zijn er restricties op het gebruik van sommige PFAS. Het gaat hier met name om de PFAS waarvan schadelijke effecten bekend zijn. Samen met Denemarken, Duitsland, Noorwegen en Zweden werkt Nederland aan voorstel voor een verbod op alle PFAS in Europa. Dit is belangrijk omdat PFAS niet of nauwelijks afbreken en het zich dus alleen maar blijft opstapelen. Een verbod op álle PFAS is nodig om te zorgen dat de ene PFAS niet gewoon voor de andere wordt ingewisseld. Voordat er een officieel Europees verbod is op PFAS is er nog een lange weg te gaan, maar er wordt aan gewerkt. Op dit moment zijn het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat en het RIVM met partnerorganisaties aan het werken aan een zo goed mogelijk voorstel op basis van wetenschappelijke literatuur.⁴

Tips tegen PFAS

Zoals gezegd gaat het nog even duren voor er daadwerkelijk een verbod op PFAS geldt in Europa. Tot die tijd moeten we dus ons best doen om de inname van PFAS te vermijden. Stoppen met eten en drinken kan natuurlijk niet, maar er zijn wel andere manieren om de inname van PFAS te beperken. Op deze site kan je zien in wat voor soort producten de stoffen voorkomen.
Wij geven je 3 tips om de PFAS inname bij jouw gasten te beperken.

Gebruik geen pannen met anti-aanbak laag, deze laag bevat vaak PFAS. Je kan beter pannen van roestvrij staal of gietijzer gebruiken.
Wegwerpverpakkingen kunnen PFAS bevatten. Vermijd producten met wegwerpverpakkingen en koop verse producten. Niet alleen beter voor het vermijden van PFAS, tegelijkertijd is het duurzamer én smakelijker.
Bekijk deze site om PFAS-vrije producten te vinden.

Wil je meer actueel nieuws rondom gezonde en duurzame voeding ontvangen? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief!

¹: https://www.rivm.nl/pfas
²: https://nos.nl/artikel/2381540-milieuorganisaties-maken-zich-zorgen-om-voedselverpakkingen-vol-pfas
³: https://www.efsa.europa.eu/en/news/pfas-food-efsa-assesses-risks-and-sets-tolerable-intake
⁴: https://www.rivm.nl/pfas/verbod-gebruik-pfas