Zorgen om voeding in de zorg

Gezond eten is belangrijk voor iedereen, maar vooral voor ouderen die moeten herstellen of aansterken. Het bevordert de behandeling, genezing en herstel van een ziekte. Zeker tijdens de coronapandemie is het belangrijk dat ouderen topfit blijven! In 2019 woonde ruim 115 duizend mensen in verzorgings- of verpleeghuizen. Door gezonde voeding in de zorghuizen te serveren, helpen we in één klap ontzettend veel ouderen. Maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Aangezien iedere patiënt of cliënt anders is, heeft ook iedereen een ander dieet nodig. Zo is 7% van de ouderen ondervoed en moeten dus gestimuleerd worden om meer te eten. Terwijl anderen juist te veel vocht vasthouden in hun lichaam, en is het tijdens de warme zomerdagen bij hen van belang om op de vochtinname te letten. Cliënten met diabetes moeten op hun beurt weer letten op de suikerinname en daarom bijvoorbeeld de banaan links laten liggen. Elk dieet is anders, maar het doel is hetzelfde: gezond eten is belangrijk voor het herstel en behoud van een gezond lichaam.

Greendish heeft onderzoek gedaan naar een gezond dieet en deze kennis vertaald naar toepasbare tips voor in de praktijk. Daarom geven we in dit blog 3 makkelijke tips voor een gezonde maaltijd, ook voor het in verzorgingstehuis.

1. Eiwit in overvloed

Eiwitten zijn een belangrijk onderdeel van de maaltijd. Eiwitten leveren aminozuren en dit zijn belangrijke bouwstenen voor onze cellen. Ouder worden, ziek zijn en minder sporten zorgt voor een verlies in spiermassa. Om dit te voorkomen is het van belang om genoeg eiwitten binnen te krijgen. Zeker voor ouderen die (langdurig) ziek zijn, zijn eiwitten van groots belang. Ziek zijn vreet energie en dit kan zorgen voor gewichtsverlies. Het lichaam is druk bezig met wonden genezen, het immuunsysteem draait overuren en zo nu en dan braak je de voedingsstoffen die je zo hard nodig hebt weer uit. Hierdoor vallen (langdurig) zieke ouderen vaak af en dit is erg gevaarlijk. Door gewichtsverlies verzwakt het afweersysteem, gaan spieren verloren en worden cliënten moe en lusteloos. Zo duurt het herstel nog langer. Daarom is het voor (langdurig) zieke ouderen van groots belang om genoeg eiwitten binnenkrijgen. Door voldoende eiwitten te combineren met voldoende spierversterkende activiteiten wordt de afname van spiermassa voorkomen.

Je hebt veel verschillende eiwitproducten, waarvan vlees de bekendste zijn. Onbewerkt en mager vlees, zoals kip en varkenshaas, past zeker in een gezond eetpatroon. Vlees bevat namelijk veel van de eiwitten, vitamines en mineralen die ouderen nodig hebben. Maar pas ook op dat cliënten niet te veel vlees binnenkrijgen. Er wordt aangeraden om maximaal 500 gram vlees per week te eten, dus elke avond 100 gram vlees is echt te veel! Het eten van te veel vlees is niet goed voor de gezondheid. Met name rood vlees (zoals rund en lam) en bewerkt vlees (zoals worsten en vleeswaren) worden in verband gebracht met beroerte, diabetes type 2 en kanker. Serveer daarom zo nu en dan een visgerecht of een volwaardige vegetarisch maaltijd.

Veel vis is belangrijk voor ouderen. Door 1 keer per week (vette) vis te serveren, wordt het risico op fatale coronaire hartziekten bij ouderen verlaagd. Serveer bij het avondeten bijvoorbeeld zalm (wel met een duurzaam keurmerk natuurlijk), bruine bonen of een vegetarische hamburger.

Bij het serveren van een volledig vegetarische maaltijd is het belangrijk dat het een vervangend eiwitcomponent bevat. Door alleen extra groente toe te voegen en de gezonde vleesvervanger weg te laten krijgen cliënten niet genoeg eiwitten binnen. Heeft een cliënt extra eiwitten nodig? Serveer een eitje tijdens de lunch of het ontbijt!

2. Genoeg groente en fruit

In Nederland eten we niet voldoende groente en fruit, terwijl dit juist zo belangrijk is voor een gezond lichaam. Groenten bevatten geen zout of verzadigd vet en hebben weinig calorieën, terwijl ze juist relatief veel vezels, vitaminen en mineralen bevatten die nodig zijn om gezond te blijven. Veel ouderen hebben last van constipatie, en het eten van genoeg vezels kan dit probleem verminderen. Het beste is om elke dag 250 gram groente én 2 stuks fruit te eten. Daarmee verlaagt het risico op diabetes type 2, hart- en vaatziekten en darmkanker.

Vaak vinden cliënten in het verzorgingstehuis het lastig om voldoende groente en fruit binnen te krijgen, omdat dit niet in hun eetroutine zit. Probeer hier verandering in te brengen door bijvoorbeeld tijdens het ontbijt 1 stuk fruit aan te bieden. Door havermout met bessen aan te bieden hebben ze al 1 stuk fruit binnen. Nog maar 1 te gaan! Wat dacht je van fruit als toetje? Lekker zoet, licht en fris om mee af te sluiten. Zo makkelijk kan het eten van 2 stuks fruit zijn. Om meer groente in het dieet te verwerken is het van belang niet alle 250 gram groente aan te bieden tijdens het avondeten. Sommige cliënten hebben moeite met grote porties eten en komen zo al snel niet aan hun dagelijkse aanbevolen hoeveelheid groente. Bied daarom ook tijdens de lunch een vorm van groente aan. Vooral een vers soepje doet het goed. Lekker warm, te bereiden voor grote aantallen en er valt oneindig mee te variëren.

3. Gezonde dranken

Bij gezonde voeding denken we snel aan genoeg groente, fruit en vezels. Maar de vochtinname is net zo belangrijk! Een mens bestaat immers voor 60% uit water. Je verliest vocht door te plassen en zweten; plassen is erg belangrijk om afvalstoffen uit je lichaam weg te werken en zweten is belangrijk om niet oververhit te raken. Je kunt het vocht alleen maar aanvullen door voldoende te drinken! Vooral voor ouderen is dit van belang. Bij ouderen neemt vaak de nierfunctie af waardoor er meer urine nodig is om de afvalstoffen af te voeren. Dus ouderen moeten meer drinken, ongeveer 1,7 liter per dag. Maar de ene drank is de andere niet. Veel dranken zitten vol suiker en zijn daardoor minder gezond. Zo zitten alcohol, frisdrank en zelfs fruitsappen bomvol suikers. Biedt cliënten een gezondere optie aan. Ga voor koffie, thee of water.

Natuurlijk klinkt dit niet altijd zo aantrekkelijk als een groot glas ijskoude cola. Probeer daarom de gezonde keuzes interessanter, leuker en aantrekkelijker te maken om zo de cliënten de goede richting in te sturen. Vertel bijvoorbeeld dat zwarte en groene thee niet alleen maar weinig calorieën bevat, maar ook nog eens helpt bij het verlagen van de bloeddruk en het verkleinen van de kans op een beroerte. En maak het water lekkerder door er vers fruit in te doen. Zo ziet het er mooier uit en heeft het ook nog eens een verrassend smaakje.

Keukentijgers

Er is dus ruimte voor verbetering in de voeding in de zorg. Maar het zorgpersoneel heeft al genoeg zorgen aan haar hoofd en heeft zeker geen tijd om hier een plan voor op te stellen. Gelukkig is daar Keukentijgers! Keukentijgers biedt kennis, tips en inspiratie over eten en drinken voor professionals in de langdurige zorg. Het is een enthousiaste groep van vijf specialisten die dagelijks voor je klaar staan. Ze helpen begeleiders, gastvrouwen, verzorgers of vrijwilligers om het eten en drinken op de afdeling leuker en beter te maken. Dat doen ze op het gebied van producten, recepten, voedingsleer, ambiance en samenwerking. Je kan een abonnement nemen voor maandelijkse energieke kennis en inspiratie over eten en drinken in de zorg. Of kies voor een training op maat en ga aan de slag met 1 thema die jij zelf uitkiest. De ideale uitkomst!